ชุดที่ 1 (ตอนที่ 1-5)
(ตอนที่ 1) ซีฟาตของอัลลอฮ์เป็นจริงหรือเปรียบเทียบ
คุณลักษณะของอัลลอฮ์เป็นจริงหรืออุปมาอุปไมย?
อีกหนึ่งในหลักฐานจากสะลัฟ
ที่ยืนยันว่าคุณลักษณะของอัลลอฮ์เป็นความจริงไม่ใช่อุปมาอุปไมย
แต่มีมุสลิมจำนวนมากที่ออกมาคัดค้าน
ไม่ทราบว่าเพราะ
صفات الله حقيقيّة أم غير حقيقية؟
إعداد: أم عبد الله الميساوي
لـ« موقع عقيدة السلف الصالح »
مقدمة:
إن معرفة الله عز وجل هي أهم وأجلّ العلوم، ومعرفته سبحانه تكون بمعرفة أسمائه الحسنى وصفاته العلى، وهي تُستمد من نصوص الوحي: القرآن والسنة، فلا يُوصف الله عز وجل إلا بما وصف به نفسه في كتابه العزيز أو على لسان رسوله صلى الله عليه وسلم. ومن تدبر هذه النصوص العظيمة وجدها واضحة وجليّة في دلالتها على صفاته العليا. ورغم وضوحها فقد وقع من بعض المنتسبين للإسلام تحريفٌ لمعاني هذه النصوص، فنَفوا عنها حقيقتها تذرعًا بالمجاز، ظنّا منهم أنه الحق. والسبب في ذلك هو أنهم جعلوا عقولهم حَكَمًا فيها دون نصوص الوحي، فاعتقدوا أن إثبات تلك الصفات حقيقةً لله يقتضي التشبيه، وهو ليس كذلك، فكما قال الحافظنُعيم بن حماد (ت. 228 هـ) : «ليس ما وصف الله به نفسه ورسوله تشبيه»(1)، فالتشبيه يكون باعتقاد أن صفات الله كصفات المخلوقين، قال الإمام إسحاق بن راهويه (ت. 238 هـ) : «إنما يكون التشبيه إذا قال: يد كيد أو مثل يد، أو سمع كسمع أو مثل سمع. فإذا قال سمع كسمع أو مثل سمع، فهذا التشبيه؛ أما إذا قال كما قال الله تعالى: يد وسمع وبصر، ولا يقول: كيفَ؟ ولا يقول: مثلَ سمع، ولا كسمع، فهذا لا يكون تشبيها، وهو كما قال الله تعالى في كتابه: {لَيْسَ كَمِثْلِهِ شَيْءٌ وَهُوَ السَّمِيعُ الْبَصِيرُ} [الشورى : 11]»(2). فلو أن هؤلاء القوم تأملوا وتدبروا آيات الله وأحاديث رسوله صلى الله عليه وسلم حق التدبر ودرسوا آثار السلف الصالح في هذه النصوص، لما صرفوها عن حقائقها بأنواع المجازات؛ لأنها بينة في دلالتها، لا تقتضي تشبيها ولا معاني باطلة.
ودلالة النصوص على حقيقة صفات الله عز وجل تكون أحيانًا مُستفادةً من سياق الآية أو الحديث، وأحيانًا من فِعل النبي صلى الله عليه وسلم نفسه، وأحيانًا أخرى من غير ذلك مما سنُبَيّنُه في هذا المقال إن شاء الله تعالى.
1) شرح أصول اعتقاد أهل السنة للالكائي (ج3 ص532) من طريق ابن أبي حاتم الذي رواه في "الرد على الجهمية" عن عبد الله بن محمد بن الفضل الصيداوي [وهو صدوق (الجرح والتعديل لابن أبي حاتم 5/163)] عن نعيم بن حماد. سير أعلام النبلاء للذهبي (ج10 ص610) بسندٍ آخر؛ تاريخ مدينة دمشق لابن عساكر (ج62 ص163) بسنده.
(2) رواه عنه تلميذه أبو عيسى الترمذي في سننه: سنن الترمذي (ج2 ص42).
ข้อมูลโดย อุม อับดุลลอฮ์ อัล-มิซาวี
บทนำ
การรู้จักอัลลอฮ์ผู้ทรงอำนาจและผู้ทรงเกรียงไกรเป็นกรอบของความรู้ที่สำคัญยิ่งและประเสริฐยิ่ง.
การรู้จักพระองค์ ผู้ทรงรุ่งโรจน์ โดยการรู้จักพระนามที่สวยงามและคุณลักษณะที่ดีเลิศของพระองค์,ซึ่งได้รับจากตัวบทและการเปิดเผยโองการ: กุรอานและซุนนะห์; ดังนั้น อัลลอฮ์ผู้ทรงอำนาจและผู้ทรงเกรียงไกรจะไม่ถูกพรรณนายกเว้นกับสิ่งที่พระองค์ได้พรรณนาพระองค์เองในคัมภีร์ของพระองค์(กุรอาน)หรือผ่านลิ้นของรอซูลุลลอฮ์ﷺ. ใครก็ตามที่ไตร่ตรองบนตัวบทที่ยิ่งใหญ่เหล่านี้จะพบว่าพวกมันแจ่มแจ้งและชัดเจนในความหมายของพวกมันของคุณลักษณะดีเลิศของพระองค์.
ถึงแม้ว่าความชัดเจนของพวกมัน, ประชาชนบางส่วนของผู้ที่อ้างตนเป็นอิสลามได้ทำการบิดเบือนความหมายของตัวบทเหล่านี้,ด้วยเหตุนั้นจึงปฏิเสธความเป็นจริงของพวกมันและอ้างว่าพวกมันเป็นรูปเป็นร่าง,คิดว่ามันเป็นความจริง.เหตุผลสำหรับเรื่องนั้นพวกเขาได้ใช้สติปัญญาของพวกเขาตัดสินและไม่ใช่ตามตัวบทของการเปิดเผยโองการ; เพราะฉะนั้นพวกเขาเชื่อว่าการยืนยันคุณลักษณะเหล่านั้นที่เป็นจริงสำหรับอัลลอฮ์จำเป็นที่ต้องตัชบีฮฺ[การทำให้อัลลอฮ์เหมือนสิ่งถูกสร้างของพระองค์],ในขณะที่มันไม่ได้เป็นแบบนั้น.
อัล-ฮาฟิซ นุอัยมฺ บิน ฮัมมาด(เสีย ฮ.ศ 228) ได้กล่าวว่า: <<ไม่มีการตัชบีฮฺในสิ่งที่อัลลอฮ์ได้พรรณนาตัวพระองค์เอง,และพรรณนาโดยท่านรอซูลุลลอฮ์ ﷺ.>>
ตัชบีฮฺเกิดขึ้นเมื่อคนหนึ่งเชื่อหรือกล่าวว่าคุณลักษณะของอัลลอฮ์เหมือนคุณลักษณะของสิ่งถูกสร้างของพระองค์.
อีมาม อิสฮาค บิน รอฮ์วียะห์(เสีย ฮ.ศ 238) ได้กล่าวว่า: <<ตัชบีฮฺเกิดขึ้นเมื่อคนหนึ่งกล่าวว่า พระหัตถ์(ของอัลลอฮ์) เหมือนมือ(ของคนหนึ่งหรือสิ่งหนึ่ง)หรือคล้ายคลึงมือหนึ่ง; หรือการได้ยิน(ของพระองค์)เหมือนการได้ยิน(ของคนหนึ่งหรือสิ่งหนึ่ง)หรือคล้ายการได้ยินหนึ่ง.ดังนั้น ถ้าคนหนึ่งพูดว่า การได้ยิน(ของอัลลอฮ์)เป็นเหมือนการได้ยินหนึ่งหรือคล้ายคลึงการได้ยินหนึ่ง,นี่คือการทำให้อัลลอฮ์เหมือนกับสิ่งถูกสร้างของพระองค์[ตัชบีฮฺ].อย่างไรก็ตาม,ถ้าหากคนหนึ่งพูดตามที่อัลลอฮ์ผู้ทรงสูงส่งได้ตรัส:พระหัตถ์[ยัด],การได้ยิน[สามิอฺ)และการมองเห็น[บาศาร],และไม่พูดว่า"เป็นอย่างไร",ไม่พูดว่า: เหมือนการได้ยินหนึ่งหรือคล้ายการได้ยินหนึ่ง,
เช่นนี้จะไม่ถือว่าเป็นการตัชบีฮฺ,และมันเป็นไปตามที่อัลลอฮ์ ผู้ทรงสูงส่งได้ตรัสในคัมภีร์ของพระองค์:{ไม่มีสิ่งใดเสมอเหมือนพระองค์,และพระองค์เป็นผู้ทรงได้ยิน,ผู้ทรงมองเห็น.}[42:11].>>(3)
หากว่าคนเหล่านี้ได้สะท้อนและไตร่ตรองโองการของอัลลอฮ์และฮาดิษของท่านรอซูลุลลอฮ์ ﷺ ตามวิธีที่ควรได้รับการพิเคราะห์และศึกษาจากรายงานของสะลัฟฟุซซอและห์ที่เกี่ยวกับตัวบทเหล่านี้,พวกเขาจะไม่เปลี่ยนแปลงมันไปจากความหมายที่รัดกุม(ชัดเจน)(หมายถึง ซอเฮร์)ไปสู่รูปแบบที่หลากหลายของการอุปมาอุปไมย/ความหมายเชิงเปรียบเทียบ; เพราะพวกมัน(คุณลักษณะ)มีความชัดเจนในความหมายของพวกมัน,และไม่จำเป็นที่จะต้องตัชบีฮฺ,รวมทั้งการให้ความหมายที่ผิดพลาด.
ข้อบ่งชี้ของตัวบทเกี่ยวกับสภาพที่เป็นจริงของคุณลักษณะของอัลลอฮ์บางครั้งโดยการผ่านบริบทของโองการหนึ่งหรือฮาดิษหนึ่ง บางครั้งจากการแสดงท่าทางของท่านนบีมุฮัมมัด ﷺ เอง,บางครั้งก็ด้วยวิธีอื่นๆตามที่เราจะอธิบายในหัวข้อนี้, หากอัลลอฮ์ทรงประสงค์.
แหล่งอ้างอิง
(1) “ชาเราะห์อุศูล อิติก๊อด อะห์ลุซซุนนะห์" โดย อัล-ลาลีกาอี(3/532). ถูกรายงานเช่นกันใน "ซียาร อะลาม อัน-นุบาละ"โดย อัซซาฮาบี(10/610) ด้วยอีกอิสนัด(สายรายงาน); และใน "ตารีฆ มาดีนะห์ ดีมาสค์" โดย อิบนุ อาสากีร(62/163) ด้วยสายรายงานของเขา.
(3) ลูกศิษย์ของเขา อาบู อีซา อัต-ตีรมีซี ได้รายงานสิ่งนี้จากเขาในสุนันของเขา,สุนัน อัต-ตีรมีซี(2/42)
Firdaus Msd แปล
++++++
(ตอนที่ 2) ซีฟาตของอัลลอฮ์เป็นจริงหรือเปรียบเทียบ
دلالة نصوص الكتاب والسنة على أن صفات الله حقيقية:
- القرآن الكريم:
2. قال الله تعالى: {وَاتَّخَذَ اللَّهُ إِبْرَاهِيمَ خَلِيلا} [النساء : 125]
تفسير هذه الآية في سنة النبي صلى الله عليه وسلم، والسنة مبينة للقرآن، قال النبي صلى الله عليه وسلم:
”إِنِّى أَبْرَأُ إِلَى اللَّهِ أَنْ يَكُونَ لِى مِنْكُمْ خَلِيلٌ فَإِنَّ اللَّهَ تَعَالَى قَدِ اتَّخَذَنِى خَلِيلاً كَمَا اتَّخَذَ إِبْرَاهِيمَ خَلِيلاً وَلَوْ كُنْتُ مُتَّخِذًا مِنْ أُمَّتِى خَلِيلاً لاَتَّخَذْتُ أَبَا بَكْرٍ خَلِيلاً“[صحيح مسلم].
وقال صلى الله عليه وسلم: ”أَلاَ إِنِّى أَبْرَأُ إِلَى كُلِّ خِلٍّ مِنْ خِلِّهِ وَلَوْ كُنْتُ مُتَّخِذًا خَلِيلاً لاَتَّخَذْتُ أَبَا بَكْرٍ خَلِيلاً إِنَّ صَاحِبَكُمْ(4) خَلِيلُ اللَّهِ“ [صحيح مسلم]
وفي لفظ: ”ألا إني أبرأ إلى كل خليل من خُلّته“(5).
والخليل من "الخُلّة" – بضم الخاء كما في الرواية الثالثة-، وهي غاية المحبة وخالصها وأتمها. قالالزجّاج (311هـ): «الخليل: المُحب الذي ليس في محبته خلل»(6).
وقال ابن كثير (ت. 774هـ): «والخُلّة: هي غاية المحبة ... وهكذا نال هذه المنزلة خاتم الأنبياء وسيُد الرسل محمد، صلوات الله وسلامه عليه كما ثبت في الصحيحين وغيرهما»(7).
والدليل على أن خُلّة الله لإبراهيم عليه السلام ونبينا محمد صلى الله عليه وسلم حقيقية، هو أن النبي صلى الله عليه وسلم امتنع عن اتخاذ أبي بكر رضي الله عنه خليلا لأجل أنه خليل الله، ولو لم تكن خُلة الله لنبيه حقيقية لما كان هناك مانع في اتخاذ النبي صلى الله عليه وسلم أبا بكر خليلا.
(4) قال وكيع: يعني نفسه. (سنن ابن ماجه 1/70) طبعة دار الرسالة.
(5) سنن ابن ماجه رقم 93 (ج1 ص70) - دار الرسالة العالمية؛ قال شعيب الأرنؤوط: إسناده صحيح. وأخرجه ابن عساكر في معجم الشيوخ وقال: حديث صحيح (ج1 ص61-62) تحقيق الدكتورة وفاء تقي الدين – دار البشائر – الطبعة الأولى؛ ورواه الإمام أحمد في مسنده (ج6 ص55=56) طبعة مؤسسة الرسالة.
(6) معاني القرآن وإعرابه لأبي إسحاق الزجاج (ج2 ص112)
(7) البداية والنهاية لابن كثير (ج1 ص390) تحقيق: عبد الله التركي، دار هجر.
การบ่งชี้จากกุรอานและซุนนะห์ของคุณลักษณะของอัลลอฮ์เป็นจริงทางภาษา(หมายถึงความหมายซอเฮร์ชัดเจนไม่คลุมเครือ)
อัลลอฮ์ผู้ทรงสูงส่งได้ตรัส:
ในสูเราะฮฺ อัน-นิสาอ์ โองการที่ 125
وَمَنْ أَحْسَنُ دِينًا مِّمَّنْ أَسْلَمَ وَجْهَهُ لِلَّهِ وَهُوَ مُحْسِنٌ وَاتَّبَعَ مِلَّةَ إِبْرَاهِيمَ حَنِيفًا وَاتَّخَذَ اللَّهُ إِبْرَاهِيمَ خَلِيلًا ( 125 )
{และผู้ใดเล่าจะมีศาสนา ดียิ่งไปกว่าผู้ที่มอบใบหน้าของเขาให้แก่อัลลอฮฺ และขณะเดียวกันเขาก็เป็นผู้กระทำดี และปฏิบัติตามแนวทางของอิบรอฮีม ผู้ใฝ่หาความจริง และอัลลอฮฺ ได้ถือเอาอิบรอฮีมเป็นสหาย(خَلِيلًا)}[4:125]
คำอธิบายของโองการนี้อยู่ในฮาดิษของท่านรอซูลุลลอฮ์ ﷺ โดยที่ฮาดิษอธิบายกุรอาน.ท่านนบีได้กล่าวว่า:"ฉันยืนอย่างคนที่พ้นผิดต่อหน้าอัลลอฮ์ซึ่งฉันเอาคนหนึ่งในพวกท่านเป็นฆอลีล(สหายสนิท),สำหรับอัลลอฮ์ ผู้ทรงสูงส่งได้ทำให้ฉันเป็นสหายสนิทของพระองค์อย่างแท้จริง เหมือนที่พระองค์ทำให้อิบรอฮีม อาลัยฮิสลาม เป็นสหายสนิทคนหนึ่ง.และถ้าหากฉันต้องเลือกคนหนึ่งในอุมมัตของฉันเป็น ฆอลีล ฉันจะเอาอาบูบักร์ เป็นฆอลีลของฉัน."[ซอเฮียะมุสลิม]
ท่านนบีﷺ ยังกล่าวด้วยว่า:"ดูฉันเป็นอิสระจากการพึงพาอาศัยกันจากทั้งหมดของสหายที่สนิทและถ้าฉันต้องเลือกใครคนหนึ่งให้เป็นฆอลีล(สหายสนิท)ฉันจะเลือกอาบูบักร์เป็นฆอลีลของฉัน. โดยแท้จริง สหายของพวกท่าน[ตัวเขาเอง เป็นต้น]เป็นฆอลีลของอัลลอฮ์."[ซอเฮียะมุสลิม] ในอีกสำนวน,กล่าวว่า: "ฉันเป็นอิสระจากการพึงพาอาศัยของทุกๆสหายสนิทของฆุลละห์ของเขา."(5)
คำว่า อัล-ฆอลีลมาจาก อัล-ฆุลละห์,(ด้วยฎอมมะห์(ผนวก)เหนืออักษร ฆอ الخاء ตามคำรายงานลำดับที่สาม)อัล-ฆุลละห์เป็นความรักที่สมบูรณ์แบบบริสุทธิ์และความจริงใจที่สุด.
อัซ-ซัจญัจ(เสีย ฮ.ศ 311)ได้กล่าวว่า: "อัล-ฆอลีลกล่าวถึงคนรักคนหนึ่งที่ปราศจากความบกพร่องในความรักของเขา."(6)
อิบนุ กาษิร(เสีย ฮ.ศ 774) ได้กล่าวว่า:
"อัล-ฆุลละห์เป็นรูปแบบที่ยิ่งใหญ่ที่สุดของความรัก ...ดังนั้นสภาพเช่นนี้บรรลุโดยตราประทับของบรรดานบีและผู้นำของบรรดารอซูล; มุฮัมมัดﷺ ตามที่ถูกระบุในซอเฮียะทั้งสอง[ซอเฮียะบุคอรีและมุสลิม]และอื่นๆ."(7)
ข้อพิสูจน์จากฆุลละห์ของอัลลอฮ์ต่อ
อิบรอฮีม(อาลัยฮิสลาม)และนบีของเราเป็นความจริงทางภาษา คือ ท่านนบีเลี่ยงที่จะเอาอาบู บักร์ รอดียัลลอฮูอันฮูเป็นสหายสนิทคนหนึ่งเพราะท่านฆุลละห์ของอัลลอฮ์เป็นสหายสนิทของอัลลอฮ์.
ฆุลละห์ของอัลลอฮ์ไม่เป็นความจริงหรือ,ไม่มีอุปสรรคใดๆกับท่านนบีมุฮัมมัดﷺ ที่จะถือเอาอาบู บักร เป็นสหายคนสนิทของท่าน(ฆอลีล).
(5) “สุนัน อิบนุ มาญะห์” เลขที่ 93, (1/70); ชุอัยบฺ อัล-อัรเนาทฺ ได้กล่าวว่า สายรายงานซอเฮียะ. มันยังถูกรายงานโดย อิบนุ อาสากีร ใน"มุญาม อัช-ชุยูฆ"(1/61-62)และเขาได้กล่าวว่า: ฮาดิษซอเฮียะ.อีหม่ามาอะห์มัดได้รายงานในมุสนัดของเขา(6/55-56)
(7) “อัล-บิดายะห์ วัน-นิฮายะห์"โดย อิบนุ กาษิร(1/390),ตะห์กีก:อับดุลลอฮ์ อัต-ตุรกี
++++
(ตอนที่ 3) ซีฟาตของอัลลอฮ์เป็นจริงหรือเปรียบเทียบ
(คุณลักษณะการพูดของอัลลอฮ์)
قال تعالى: {وَكَلَّمَ اللَّهُ مُوسَى تَكْلِيمًا} [النساء : 164]
الفعل "كَلّم" في هذه الآية مؤكد بالمصدر "تكليمًا"، وهو دليل على أن الله كلّم موسى حقيقةً، قال أبو جعفر النحّاس (ت. 338هـ) : «{وَكَلَّمَ اللَّهُ مُوسَى تَكْلِيمًا} مصدر مؤكد، وأجمع النحويّون على أنك إذا أكدّت الفعل بالمصدر لم يكن مجازًا ... فكذا لما قال: {تكليمًا}، وَجَبَ أن يكون كلامًا على الحقيقة من الكلام الذي يُعقل»(8).
(8) إعراب القرآن لأبي جعفر النحاس (ج1 ص507) تحقيق: زهير زاهد، الناشر: عالم الكتب.
การบ่งชี้จากกุรอานและซุนนะห์ของคุณลักษณะของอัลลอฮ์เป็นจริงทางภาษา(หมายถึงความหมายซอเฮร์ชัดเจนไม่คลุมเครือ)
อัลลอฮ์ผู้ทรงสูงส่งได้ตรัส: ในสูเราะฮฺ อัน-นิสาอ์ โองการที่ 164
وَرُسُلًا قَدْ قَصَصْنَاهُمْ عَلَيْكَ مِن قَبْلُ وَرُسُلًا لَّمْ نَقْصُصْهُمْ عَلَيْكَ وَكَلَّمَ اللَّهُ مُوسَىٰ تَكْلِيمًا ( 164 )
{และมีบรรดาร่อซูล ซึ่งเราได้เล่าถึงพวกเขาแก่เจ้ามาก่อนแล้ว และมีบรรดาร่อซูลซึ่งเรามิได้เล่าแก่เจ้าเกี่ยวกับพวกเขาและอัลลอฮฺได้ตรัสแก่มูซาจริงๆ}
[4:164]
คำกริยา"كَلّم"(พูด)ในโองการนี้เป็นการเน้นกับคำนามที่เกิดจากการผัน
คำกริยา"تكليمًا"ซึ่งเป็นข้อพิสูจน์ว่า
อัลลอฮ์พูดกับมูซาจริง(ไม่อุปมาอุปไมย). อาบู ญะฟัร อัน-นะห์ฮาส(เสีย ฮ.ศ 338).ได้กล่าว:"โองการ,
{...และอัลลอฮฺได้ตรัสแก่มูซาจริงๆتَكْلِيمًا)เป็นการเน้นกับคำนามที่เกิดจากการผันคำกริยา,และนักไวยากรณ์(ผู้ชำนาญทางภาษา)มีความเห็นสอดคล้องกันว่าถ้าคุณเน้นที่คำกริยากับคำนามที่เกิดจากการผันคำกริยา,มันไม่สามารถพิจารณาว่าเป็นการอุปมาอุปไมย...ดังนั้นเมื่อพระองค์(อัลลอฮ์)พูด: 'تَكْلِيمًا,'มันกลายเป็นสิ่งจำเป็นที่คำพูดเป็นคำพูดที่แท้จริง."(8)
(8) "อิร๊อบ อัล-กุรอาน"ของอาบูญะฟาร อัน-นะห์ฮาส(1/507); ตะห์กีก: ซอเฮร ซอฮีด.
++++++
(ตอนที่ 4) ซีฟาตของอัลลอฮ์เป็นจริงหรือเปรียบเทียบ
ซุนนะห์ของท่านนบีมุฮัมมัด ﷺ
قال ابن عمر رضي الله عنه: «سمعت رسول الله صلى الله عليه وسلم وهو على المنبر يقول: ”يأخذ الجبّار سماواته وأرضيه بيده“ وقبض بيده فجعل يقبضها ويبسطها ”ثم يقول: أنا الجبار، أين الجبارون؟ أين المتكبرون“، قال: ويتميّل رسول الله صلى الله عليه وسلم عن يمينه وعن شماله، حتى نظرت إلى المنبر يتحرك من أسفل شيء منه، حتى إنّي لأقول: أساقط هو برسول الله صلى الله عليه وسلم؟».[صحيح مسلم، وسنن النسائي، واللفظ لابن ماجه](11)
قبَضَ النبي صلى الله عليه وسلم يده ليُبَيّن أن الله يقبض الأرض والسموات بيده حقيقةً، وليس مقصوده تشبيه قبض الله بقبضه.
(11) صحيح مسلم - كتاب صفة القيامة والجنة والنار (ص1285) دار طيبة - الطبعة الأولى؛ والسنن الكبرى للنسائي (ج7 ص145) مؤسسة الرسالة – الطبعة الأولى؛ وسنن ابن ماجه (ج1 ص137) تحقيق شعيب الأرنؤوط – مؤسسة الرسالة - الطبعة الأولى.
อิบนุ อุมัร (รอดียัลลอฮูอันฮู) ได้รายงาน: ฉันได้ยินท่านรอซูลุลลอฮ์ﷺ กล่าวขณะที่อยู่บนแท่น(มินบัร),"ผู้ทรงอำนาจจะยึดเอาบรรดาชั้นฟ้าของพระองค์และแผ่นดิน(โลก)ด้วยพระหัตถ์ขวาของพระองค์;"และท่านนบี(รอซูลุลลอฮ์ﷺ)กำมือของท่าน,และเริ่มกำมันและกางมัน,(แล้วท่านได้กล่าวว่า): "หลังจากนั้นพระองค์(อัลลอฮ์)จะตรัส:'ข้าคือผู้มีอำนาจ!ผู้หยิ่งผยองอยู่ที่ไหน? ผู้ยโสโอหังอยู่ที่ไหน?เขา(อิบนุ อุมัร,ผู้รายงานฮาดิษ)ได้กล่าวว่า:"ท่านรอซูลุลลอฮ์ ﷺ ได้เคลื่อนไหวตัวท่านไปทางขวาและซ้ายมาก,จนกระทั่งฉันเห็นมินบัรสั่นไหวจากด้านล่างจนกระทั่งฉันกล่าว,'มันจะเป็นเหตุให้ท่านรอซูลุลลอฮ์ﷺ ล้มหรือไม่?[ซอเฮียะมุสลิม,สุนัน อัน-นาสาอี,และสำนวนนั้นเป็นของอิบนุ มาญะห์].(11)
ท่านนบีมุฮัมมัดได้กำมือของท่านเพื่อจะให้ชัดเจนว่าการกำแผ่นดินและบรรดาชั้นฟ้าของอัลลอฮ์ด้วยพระหัตถ์ของพระองค์ในวันกียามัตต้องถูกทำความเข้าใจเป็นความหมายจริงและไม่ใช่อุปมาอุปไมย. ท่านนบีﷺ ไม่ได้ตั้งใจโดยมันที่จะทำให้เหมือนสภาพที่แท้จริง(กัยฟียะห์)จากการกำของอัลลอฮ์ด้วยการกำของท่าน,ท่านนบีﷺ บริสุทธิ์ สันติจงมีแด่ท่าน - จากเรื่องนั้น.
(11) ซอเฮียะมุสลิม(1285) บท: การบรรยายเหตุการณ์ในวันกียามัต. และ"อัส-สุนัน อัล-กุบรา"โดย อัน-นาสาอี(7/145); และ"สุนัน อิบนุ มาญะห์"(1/137),ตะห์กีก:ชุอัยบฺ อัล-อัรเนาท.
+++++++
(ตอนที่ 5)
ซีฟาตของอัลลอฮ์เป็นจริงหรือเปรียบเทียบ
فهم السلف الصالح لنصوص الصفات:
ثبت عن عدد من أئمة السلف الصالح من الصحابة والتابعين وتابعيهم فتابعيهم، أقوال وأفعال تدل على أنهم فهموا هذه الصفات على الحقيقة كما هو ظاهر النص، فأثبتوها لله عز وجل من غير تشبيه ولا تكييف ولا تحريف بالمجازات، وما يلي ذكرٌ لمجموعةٍ منها:
- أم المؤمنين عائشة (ت. 58 هـ) رضي الله عنها:
قالت في صفة السمع لله عز وجل: «الحمد لله الذي وسع سمْعُه الأصوات، لقد جاءت المجادلة إلى النبي صلى الله عليه وسلم تُكلمه، وأنا في ناحية البيت ما أسمع ما تقول، فأنزل الله عز وجل: {قَدْ سَمِعَ اللَّهُ قَوْلَ الَّتِي تُجَادِلُكَ فِي زَوْجِهَا} [المجادلة : 1] إلى آخر الآية».(14)
(14) مسند الإمام أحمد (ج40 ص228)، قال شعيب الأرنؤوط: إسناده صحيح على شرط مسلم. ورواه البخاري في صحيحه – كتاب التوحيد/ باب قوله تعالى (إن الله كان سميعا بصيرا)؛ والنسائي في سننه؛ وأبو الشيخ في "العظمة" (ج2 ص537)، وغيرهم.
ความเข้าใจของบรรพชนผู้ชอบธรรม(สะลัฟ)เกี่ยวกับตัวบทของคุณลักษณะ
มีคำกล่าวและการกระทำจำนวนมากที่มาจากสะลัฟฟุซซอและห์ท่ามกลางซอฮาบัต,ตาบิอีนและผู้ที่ประสบความสำเร็จจากพวกเขา,ซึ่งบ่งชี้ว่าพวกเขาเข้าใจคุณลักษณะเหล่านี้ว่ามีความหมายที่เป็นจริง (الحقيقة)ตามที่ปรากฎชัดเจน(ظاهر)ของตัวบทที่กล่าวถึง.ดังนั้นพวกเขายืนยันพวกมัน(คุณลักษณะของอัลลอฮ์)สำหรับอัลลอฮ์โดยไม่ทำให้พระองค์เหมือนกับสิ่งถูกสร้างของพระองค์[تشبيه]หรือไม่บิดเบือน/ตีความหมายผิด[تكييف]กับความหมายที่เป็นรูปเป็นร่าง(อุปมาอุปไมย)/เชิงเปรียบเทียบ. ต่อไปนี้เป็นการรวบรวมบางส่วนของคำกล่าวจากพวกเขา(สะลัฟ):
(คุณลักษณะการได้ยิน)
1. มารดาผู้ศรัธทา อาอีชะห์ รอดียัลลอฮูอันฮา(เสีย ฮ.ศ 58) ได้กล่าวถึงการได้ยินของอัลลอฮ์: <<มวลการสรรเสริญเป็นของอัลลอฮ์,ผู้ทรงได้ยินเสียงทั้งหมด.ผู้หญิงที่พิพาทได้มาหาท่านนบีมุฮัมมัด ﷺ โดยแท้จริง และโต้เถียงกับท่าน(นบี)ขณะที่ฉันอยู่ในอีกบริเวณของห้อง,ไม่สามารถได้ยินสิ่งที่เธอพูด,แล้วอัลลอฮ์ ผู้ทรงอำนาจและผู้ทรงเกรียงไกรได้ลงโองการอายัตนี้:
สูเราะฮฺ อัล-มุญาดิละฮฺ โองการที่ 1
قَدْ سَمِعَ اللَّهُ قَوْلَ الَّتِي تُجَادِلُكَ فِي زَوْجِهَا وَتَشْتَكِي إِلَى اللَّهِ وَاللَّهُ يَسْمَعُ تَحَاوُرَكُمَا إِنَّ اللَّهَ سَمِيعٌ بَصِيرٌ ( 1 )
{โดยแน่นอน อัลลอฮฺทรงได้ยินถ้อยคำของสตรีที่กำลังโต้แย้งกับเจ้าในเรื่องสามีของนางและนางได้ร้องทุกข์ต่ออัลลอฮฺ และอัลลอฮฺนั้นทรงได้ยินการตอบโต้ของเจ้าทั้งสอง แท้จริงอัลลอฮฺเป็นผู้ทรงได้ยิน ผู้ทรงรู้เห็นเสมอ}[58:1]
(13)
(13) มุสนัด อีหม่ามอะห์มัด (40/228); ชุอัยบฺ อัล-อัรเนาท ได้กล่าว: สายรายงานของมันถูกต้องตามเงื่อนไขของมุสลิม'. มันถูกรายงานเช่นกันในซอเฮียะบุคอรี: กีตาบ อัตเตาฮีด/บท คำดำรัสของอัลลอฮ์: {อัล-อัซฮามาด"(2/537),และท่านอื่นๆ.
@@@@@
ชุดที่ 2 (ตอนที่ 6 -10) ซีฟาตของอัลลอฮ์เป็นจริงหรือเปรียบเทียบ
ความเข้าใจของบรรพชนผู้ชอบธรรม(สะลัฟ)เกี่ยวกับตัวบทของคุณลักษณะ
มีคำกล่าวและการกระทำจำนวนมากที่มาจากสะลัฟฟุซซอและห์ท่ามกลางซอฮาบัต,ตาบิอีนและผู้ที่ประสบความสำเร็จจากพวกเขา,ซึ่งบ่งชี้ว่าพวกเขาเข้าใจคุณลักษณะเหล่านี้ว่ามีความหมายที่เป็นจริง (الحقيقة)ตามที่ปรากฎชัดเจน(ظاهر)ของตัวบทที่กล่าวถึง.ดังนั้นพวกเขายืนยันพวกมัน(คุณลักษณะของอัลลอฮ์)สำหรับอัลลอฮ์โดยไม่ทำให้พระองค์เหมือนกับสิ่งถูกสร้างของพระองค์[تشبيه]หรือไม่บิดเบือน/ตีความหมายผิด[تكييف]กับความหมายที่เป็นรูปเป็นร่าง(อุปมาอุปไมย)/เชิงเปรียบเทียบ. ต่อไปนี้เป็นการรวบรวมบางส่วนของคำกล่าวจากพวกเขา(สะลัฟ):
(ตอนที่ 6) ซีฟาตของอัลลอฮ์เป็นจริงหรือเปรียบเทียบ
2- الصحابي ابن مسعود (ت. 33 هـ) رضي الله عنه:
عن عبد الله بن مسعود -رضى الله عنه- قال: جاء حبر من اليهود فقال: "إنه إذا كان يوم القيامة جعل الله السموات على إصبع ، والأرضين على إصبع، والماء والثرى على إصبع، والخلائق على إصبع، ثم يهزهن، ثم يقول: أنا الملك أنا الملك." فلقد رأيت النبى صلى الله عليه وسلم يضحك حتى بدت نواجذه تعجبا وتصديقا لقوله؛ ثم قال النبى صلى الله عليه وسلم: {وَمَا قَدَرُوا اللَّهَ حَقَّ قَدْرِهِ وَالْأَرْضُ جَمِيعًا قَبْضَتُهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَالسَّمَاوَاتُ مَطْوِيَّاتٌ بِيَمِينِهِ سُبْحَانَهُ وَتَعَالَى عَمَّا يُشْرِكُونَ} [الزمر : 67]
فابن مسعود رضي الله عنه فهم أن ضحك النبي صلى الله عليه وسلم كان لتعجبه وتصديقه لقول اليهودي، من أن الخلائق يوم القيامة ستكون على أصابع الله عز وجل حقيقة، ولكن من غير تشبيهها بصفة المخلوقين، وكيفيتها لا يعلمها إلا هو سبحانه، وواجبنا الإيمان والتسليم.
2. ซอฮาบี อิบนุ มัสอูด รอดียัลลอฮูอันฮู (เสีย ฮ.ศ 33) ได้กล่าวว่า:
<<บาทหลวงชาวยิวคนหนึ่งได้มาและพูดว่า: "ในวันฟื้นคืนชีพ,อัลลอฮ์จะเอา 7 ชั้นฟ้าวางบนนิ้วหนึ่ง,น้ำและฝุ่นดินบนนิ้วหนึ่ง,และสิ่งต่างๆของสิ่งถูกสร้างบนนิ้วหนึ่ง,หลังจากนั้นพระองค์จะเขย่า(يهزهن)พวกมันและตรัส:'ข้าคือกษัตริย์,ข้าคือกษัตริย์."ฉันเห็นท่านรอซูลุลลอฮ์ ﷺ ยิ้มกว้างมากจนฟันกรามของท่านปรากฏออกมาจากความอัศจรรย์ใจและเป็นการยืนยันกับคำพูดของบาทหลวงยิวผู้นั้น(ว่ามันถูกต้อง เป็นต้น).หลังจากนั้นท่านนบีมุฮัมมัดได้อ่าน:
สูเราะฮฺ อัซ-ซุมัร โองการที่ 67
وَمَا قَدَرُوا اللَّهَ حَقَّ قَدْرِهِ وَالْأَرْضُ جَمِيعًا قَبْضَتُهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَالسَّمَاوَاتُ مَطْوِيَّاتٌ بِيَمِينِهِ سُبْحَانَهُ وَتَعَالَىٰ عَمَّا يُشْرِكُونَ ( 67 )
{และพวกเขามิได้ให้ความยิ่งใหญ่แด่อัลลอฮฺอันพึงมีต่อพระองค์อย่างแท้จริง และแผ่นดินนี้ทั้งหมดเป็นเพียงกำพระหัตถ์หนึ่งของพระองค์ในวันกิยามะฮฺ และชั้นฟ้าทั้งหลายจะม้วนกลิ้งด้วยพระหัตถ์ขวาของพระองค์มหาบริสุทธิ์ยิ่งแด่พระองค์ และพระองค์ทรงสูงส่งเหนือจากสิ่งที่พวกเขาตั้งภาคี}[39:67].
[ซอเฮียะ บุคอรี]
*ดังนั้น อิบนุ มัสอูด รอดียัลลอฮูอันฮู เข้าใจว่าการยิ้มของท่านนบี ﷺ ปรากฏออกมาจากความอัศจรรย์ใจและเป็นการยืนยันกับคำพูดของบาทหลวงยิวผู้นั้นว่าในวันฟื้นคืนชีพ,สิ่งต่างๆจากการสร้างจะอยู่บนบรรดานิ้วของอัลลอฮ์อย่างแท้จริง(ใช้คำพูดในความรู้สึกปกติหรือพื้นฐานที่สุดโดยไม่มีการอุปมาอุปมัย),
แต่ไม่ทำให้เหมือนสภาพที่แท้จริงของมันกับคุณลักษณะของสิ่งถูกสร้าง;
และสภาพที่แท้จริงไม่เป็นที่รู้จักกับใครก็ตามนอกจากอัลลอฮ์. สิ่งที่้เป็นภาคบังคับต่อเราคือเชื่อในมันและยอมรับ.
+++++++++
(ตอนที่ 7 ) ซีฟาตของอัลลอฮ์เป็นจริงหรือเปรียบเทียบ
สุไลมาน อัล-อามาช(เสีย ฮ.ศ 148)ได้รายงานว่าท่านนบี ได้กล่าว:"หัวใจ(ของลูกของอาดัม)อยู่ระหว่างสองนิ้วของพระผู้ทรงเมตตามากที่สุด,และพระองค์ทรงพลิกผันพวกมัน(ตามวิธีใดๆที่พระองค์ทรงประสงค์)." [ฮาดิษซอเฮียะ] จากนั้นเขา(อิหม่าม อัล-อามาช)ได้แสดงท่าทางด้วยสองนิ้วของเขา.(14)
คำอธิบาย: เขาหมายถึงโดยสิ่งนั้นเพื่อบอกว่าคุณลีกษณะของอัลลอฮ์เป็นความจริงและไม่ใช่อุปมาอุปไมย.เขาไม่ได้หมายถึงโดยมันเพื่อเปรียบเทียบอัลลอฮ์กับการสร้างของพระองค์,เขาบริสุทธิ์จากสิ่งนั้น.
(14) สุนัน อิบนุ มาญะห์ (5/9-10), ฉบับพิมพ์ ดัร อัร-ริซาละห์ อัล-อาลามิยะห์
- سليمان الأعمش (ت. 148 هـ) :
روى الأعمش قول النبي صلى الله عليه وسلم: ”إن القلوب بين إصبعين من أصابع الرحمن عز وجل يُقلبها“ [حديث صحيح]، ثم أشار بإصبعيه(14).
(14) سنن ابن ماجه (ج5 ص9-10) طبعة دار الرسالة العالمية.
++++++
(ตอนที่ 8 ) ซีฟาตของอัลลอฮ์เป็นจริงหรือเปรียบเทียบ
حماد بن أبي حنيفة (ت. 176هـ) :
قال في مناظرة له مع المبتدعة: «قلنا لهؤلاء : أرأيتم قول الله عز وجل{وَجَاءَ رَبُّكَ وَالْمَلَكُ صَفًّا صَفًّا} [الفجر : 22] وقوله عز وجل: {هَلْ يَنْظُرُونَ إِلَّا أَنْ يَأْتِيَهُمُ اللَّهُ فِي ظُلَلٍ مِنَ الْغَمَامِ وَالْمَلَائِكَةُ} [البقرة : 210] فهل يجيء ربنا كما قال؟ وهل يجيء الملك صفًا صفًا؟ »قالوا: أما الملائكة فيجيئون صفا صفا، وأما الرب تعالى فإنا لا ندري ما عنى بذلك، ولا ندري كيف جيئته. فقلنا لهم: «إنا لم نكلفكم أن تعلموا كيف جيئته، ولكنا نكلفكم أن تؤمنوا بمجيئه، أرأيتم من أنكر أن الملك لا يجيء صفا صفا، ما هو عندكم؟ » قالوا: كافر مكذب.
قلنا: «فكذلك من أنكر أن الله سبحانه لا يجيء فهو كافر مكذب». (16)
القاسم عبد الكريم (ج1 ص55)، و أبو القاسم إسماعيل الأصبهاني التيمي في "الحجة في بيان المحجة".
(16) رواه أبو عثمان الصابوني في "عقيدة السلف وأصحاب الحديث" عن كتاب أبي عبد الله محمد بن أحمد أبي حفص البخاري، والذي رواه عن عبد الله بن عثمان الملقب بعبدان، عن محمد بن الحسن الشيباني، عن حماد بن أبي حنيفة. (ص 233-234) بتحقيق الجديع، و(ص63) بتحقيق أبو اليمين المنصوري.
4. ฮัมมาด บิน (ลูกชายของ) อาบู ฮานีฟะห์ (เสีย ฮ.ศ 176) ได้กล่าวในระหว่างการดีเบท(ถกเถียง)กับนักอุตริบิดอะห์:
<<เราพูดกับประชาชนเหล่านี้,'พวกท่านไม่เห็นดอกหรือว่าคำดำรัสของอัลลอฮ์ ผู้ทรงอำนาจและผู้ทรงเกรียงไกร(ในสูเราะฮฺ อัล-ฟัจญ์รฺ โองการที่ 22):
وَجَاءَ رَبُّكَ وَالْمَلَكُ صَفًّا صَفًّا ( 22 )
{และพระเจ้าของเจ้าเสด็จมาพร้อมทั้งมะลาอิกะฮฺด้วยเป็นแถว ๆ,}
[89:22]
และคำดำรัสของอัลลอฮ์(ในสูเราะฮฺ อัล-บะเกาะเราะฮ โองการที่ 210):
هَلْ يَنظُرُونَ إِلَّا أَن يَأْتِيَهُمُ اللَّهُ فِي ظُلَلٍ مِّنَ الْغَمَامِ وَالْمَلَائِكَةُ وَقُضِيَ الْأَمْرُ وَإِلَى اللَّهِ تُرْجَعُ الْأُمُورُ ( 210 )
{และพวกเขามิได้คอยอะไร นอกจากการที่อัลลอฮ์และมลาอิกะอ์ของพระองค์จะมายังพวกเขา ในร่มเงาจากเมฆ และเรื่องนั้นได้ถูกชี้ขาดไว้แล้ว และยังอัลลอฮ์นั้นเรื่องราวทั้งหลายจะถูกนำกลับไป}
[2:210].
พระเจ้าของเราจะเสด็จมาตามที่พระองค์บอกหรือไม่?
บรรดามะลาอีกะห์(ฑูตสวรรค์)จะมาเป็นแถวๆหรือไม่?'
พวกเขากล่าวว่า:'สำหรับมะลาอีกะห์,พวกเขาจะมาเป็นแถวๆ. แต่ในส่วนที่เกี่ยวกับพระเจ้าผู้ทรงสูงส่ง,เราไม่ทราบอะไรที่พระองค์หมายถึงเรื่องนั้น,
เราไม่ทราบว่าพระองค์จะเสด็จมาอย่างไร.'
ดังนั้นเราได้พูดกับพวกเขาว่า: 'เราไม่ได้ประกาศิตให้พวกท่านรู้ว่าพระองค์จะเสด็จมาอย่างไร; แต่เราออกประกาศิตให้พวกท่านเชื่อในการเสด็จมาของพระองค์.
ท่านคิดอย่างไรกับคนที่ปฏิเสธว่ามะลาอีกะห์(ทูตสวรรค์)จะมา?
เขาเป็นอย่างไรในความเห็นของท่าน?'
พวกเขากล่าวว่า:'ผู้ปฏิเสธศรัธทา,ผู้ปฏิเสธคนหนึ่ง.'เรากล่าวว่า:
'ในทำนองเดียวกันผู้ใดปฏิเสธว่าอัลลอฮ์จะเสด็จมาเป็นผู้ปฏิเสธศรัทธา,ผู้ปฏิเสธคนหนึ่ง.'>>(15)
(15) รายงานโดย อาบู อุสมาน อัส-สาบุนี ใน อากีดะห์ อัส-สาลาฟ วา อัศฮาบุล-ฮาดิษ"(หน้า 233-234), ตะห์กีก: อัล-จุดาย': และ (หน้า 63) ตะห์กีก โดย อาบู อัล-ยามีน อัล-มันซูรี
+++++++++
(ตอนที่ 9) ซีฟาตของอัลลอฮ์เป็นจริงหรือเปรียบเทียบ
حمّاد بن زيد (ت. 179 هـ) :
قال: «مَثَلُ الجهمية مثل رجل قيل له: أفي دارك نخلة؟ قال: نعم. قيل: فلها خوص؟ قال: لا. قيل: فلها سعف؟ قال: لا. قيل: فلها كرب؟ قال: لا. قيل: فلها جذع؟ قال: لا. قيل: فلها أصل؟ قال: لا. قيل: فلا نخلة في دارك. هؤلاء مِثل الجهمية قيل لهم:
لكم ربّ؟ قالوا: نعم. قيل: يتكلم؟ قالوا: لا. قيل: فله يد(17)؟ قالوا: لا. قيل: فله قدم(18)؟ قالوا: لا. قيل: فله إصبع؟ قالوا: لا. قيل: فيرضى ويغضب؟ قالوا: لا. قيل: فلا رب لكم! » إسناده صحيح.(19)
(17) من أدلة صفة اليد لله عز وجل قوله تعالى: {قَالَ يَا إِبْلِيسُ مَا مَنَعَكَ أَنْ تَسْجُدَ لِمَا خَلَقْتُ بِيَدَيَّ} [ص : 75]
(18) دليل صفة القَدم لله عز وجل: قول النبي صلى الله عليه وسلم: ”لا تزال جهنم تقول: هل من مزيد؟ حتى يضع رب العزة فيها قدمه فتقول: قط قط وعزتك. ويزوى بعضها إلى بعض.“ حديث صحيح مُتفق عليه [صحيح البخاري ومسلم].
(19) رواه ابن شاهين في "شرح مذاهب أهل السنة"، قال: "حدثنا عبد الله بن سليمان بن الأشعث السجستاني، حدثنا أبي، عن سليمان بن حرب، قال: قال حماد بن زيد: ..." وذكره. شرح مذاهب أهل السنة (ص34-35) تحقيق: عادل بن محمد.
وذكره أبو يعلى في "إبطال التأويلات" عن أبي القاسم عبد الكريم (ج1 ص55)، و أبو القاسم إسماعيل الأصبهاني التيمي في "الحجة في بيان المحجة".
5. ฮามมาด บิน ไซด์ รอฮีมาฮุลลอฮ์ (16) (เสีย ฮ.ศ 179) ได้กล่าว:
«ความเหมือนของญะห์มียะห์เป็นเหมือนชายคนหนึ่งผู้ที่ถูกถามว่า:'มีต้นอินทผลัมในบ้านของท่านหรือไม่?' เขาบอก:'ใช่.'
'มันมีใบไหม?' เขาบอก,'ไม่.'
เขาถูกถาม:'มันมีกิ่งไหม?' เขาบอก,'ไม่.'
เขาถูกถาม:'มันมีตอไหม? เขาบอก,'ไม่.'
เขาถูกถาม,'มันมีลำต้นไหม?เขาบอก:'ไม่.'
เขาถูกถาม,'มันมีรากไหม? เขาบอก:'ไม่.'
มันถูกกล่าว(กับเขา): 'ไม่มีต้นอินทผลัมในบ้านของท่าน.
บุคคลนี้เป็นเหมือนญะห์มียะห์ที่มันถูกกล่าวกับเขา:
'พวกท่านมีพระเจ้าหรือไม่?' พวกเขาบอก,'ใช่.'
มันถูกกล่าว(กับพวกเขา):'พระองค์ทรงตรัส(พูด)หรือไม่?'
พวกเขาบอก,'ไม่.'
มันถูกถาม:'พระองค์มีพระหัตถ์(มือ)(17)หรือไม่?' พวกเขาบอก:'ไม่.'
มันถูกถาม:'พระองค์ทรงมีนิ้วหรือไม่? พวกเขาบอก:'ไม่.'
มันถูกกล่าว:'พระองค์ทรงพึงพอพระทัยและทรงกริ้วโกรธหรือไม่? พวกเขาบอก:'ไม่.'
มันถูกกล่าว:'พวกท่านไม่มีพระเจ้า'."(19) สายรายงานของผู้รายงานของมันถูกต้อง(ซอเฮียะ).
คำอธิบาย: เพราะ กิ่ง,ลำต้น,รากและใบเป็นคุณลักษณะจริงของต้นอินทผลัม ซึ่งการปฏิเสธพวกมันเท่ากับว่าปฏิเสธต้นอินทผลัม; มันเป็นเรื่องเกี่ยวกับ พระหัตถ์,การพูด,นิ้ว,การกริ้วและการพึงพอใจ,ซึ่งเป็นคุณลักษณะจริงของอัลลอฮ์ ที่ถูกรายงานในกุรอานและซุนนะห์(ฮาดิษ),การปฏิเสธพวกมันจะเป็นการปฏิเสธอัลลอฮ์ อัซซาวาญัล.
เชิงอรรถแหล่งอ้างอิง
(17) หนึ่งในหลักฐานที่เป็นพยานพิสูจน์สำหรับอัลลอฮ์ที่อ้างถึงการมีพระหัตถ์ คือคำดำรัสของพระองค์(ในสูเราะฮฺ ศอด โองการที่ 75):
قَالَ يَا إِبْلِيسُ مَا مَنَعَكَ أَن تَسْجُدَ لِمَا خَلَقْتُ بِيَدَيَّ أَسْتَكْبَرْتَ أَمْ كُنتَ مِنَ الْعَالِينَ ( 75 )
"พระองค์ตรัสว่า “อิบลีสเอ๋ย อะไรเล่าที่ขัดขวางเจ้ามิให้เจ้าสุญูดต่อสิ่งที่ข้าได้สร้างด้วยมือทั้งสองของข้า ? เจ้าเย่อหยิ่งจองหองนักหรือ หรือว่าเจ้าอยู่ในหมู่ผู้สูงส่ง"[38:75]
(19) รายงานโดย อิบนุ ชาฮีน ใน"ชาเราะห์ มัซฮาฮิบ อะห์ลุซ-ซุนนะห์"(หน้า 34-35) ตะห์กีก: อาดิล บิน มุฮัมมาด.และ อาบู ยะลา อ้างมันใน"อิบาฏอล อัต-ตาวีลาต"ในหนังสือของ อาบุล-กอซิม อับดุล-การีม(1/55). และ อาบุล-กอซิม อัล-อัสบาฮานี อัต-ตัยมี ใน"อัล-ฮุจจะห์ ฟี บายาน อัล-มาฮัจจะห์".
+++++++
(ตอนที่ 10)ซีฟาตของอัลลอฮ์เป็นจริงหรือเปรียบเทียบ
يحيى بن سعيد القطان (ت. 198 هـ) :
قال عبد الله ابن الإمام أحمد بن حنبل: سمعت أبـي رحمه الله: حدثنا يحيى بن سعيد بحديث سفيان ... عن النبي صلى الله عليه وسلم: ”أن الله يمسك السموات على أصبع“ قال أبي رحمه الله: جعل يحيى يشير بأصابعه، وأراني أبي كيف جعل يشير بأصبعه، يضع أصبعا أصبعا حتى أتى على آخرها.(20)
(20) كتاب السنة لعبد الله بن أحمد بن حنبل (ج1 ص264) تحقيق: محمد بن سعيد القحطاني – دار ابن القيم. وذكر مثله أبو يعلى في "إبطال التأويلات" عن أبي طالب، فقال: "نص عليه أحمد في رواية أبي طالب: سُئل أبو عبد الله عن حديث الخبر ”يضع السموات على إصبع، والأرضين على إصبع، والجبال على إصبع“ يقول إلا شار بيده هكذا؛ أي: يشير، فقال أبو عبد الله (الإمام أحمد) : "رأيت يحيى يحدث بهذا الحديث ويضع إصبعا إصبعا ..." (إبطال التأويلات لأبي يعلى 2/322).
ورواه عن الإمام عبد الله بن أحمد: الحافظ ابن حجر في "فتح الباري"، قال: "وكذا خرجه أحمد بن حنبل في كتاب "السنة" عن يحيى بن سعيد وقال: وجعل يحيى يشير بأصبعه يضع أصبعا على أصبع حتى أتى على آخرها." (فتح الباري 13/409)
6. ยะห์ยา บิน สะอีด อัล-คอตตัน รอฮีมาฮุลลอฮ์(เสีย ฮ.ศ 198):
'อับดุลลอฮ์,ลูกชายของอีหม่ามอะห์มัด,ได้กล่าว: <<ฉันได้ยินพ่อของฉัน(อีหม่ามอะห์มัด) -รอฮีมาฮุลลอฮ์ - รายงานฮาดิษของซุฟยานว่าท่านนบีมุฮัมมัด ﷺ ได้กล่าว:"อัลลอฮ์จะเอาบรรดาชั้นฟ้าไว้บนนิ้วหนึ่ง.."พ่อของฉัน(รอฮีมาฮุลลอฮ์)ได้กล่าวว่า:"ยะห์ยา(บิน ค๊อตตัน)เริ่มแสดงท่าทางกับนิ้วของเขา( يشير بأصابعه); และพ่อของฉันแสดงให้ฉันเห็นว่าเขากำลังทำท่าทางด้วยนิ้วของเขา.
เขาวางนิ้วข้างหนึ่งไว้ข้างหลังอีกนิ้วหนึ่งจนกระทั่งนิ้วสุดท้าย.>>(20)
อธิบาย: พวกเขาหมายถึงโดยเรื่องนั้นเพื่อบอกเราว่าคุณลักษณะของอัลลอฮ์เป็นความจริง,และฮาดิษสื่อด้วยภาษาจริงและไม่ใช่อุปมาอุปไมยหรือรูปของคำพูด,พวกเขาไม่ได้มีเจตนาโดยมันที่จะทำให้อัลลอฮ์เหมือนสิ่งถูกสร้างของพระองค์,พวกเขาบริสุทธ์จากเรื่องเช่นนั้น.
(2) "กีตาบ อัซ-ซุนนะห์"โดย อับดุลลอฮ์ ลูกชายของอีหม่ามอะห์มัด บิน ฮัมบาล(1/264),ตะห์กีก: มุฮัมมัด บิน สะอีด อัล-ค๊อตตานี. อิบนุ ฮาญาร อ้างอิงเรื่องนี้ใน"ฟัตฮุลบารี" บอกว่า:"มันถูกรายโดยอะห์มัด บิน ฮัมบาลในหนังสือ:"อัซ-ซุนนะห์"จากยะห์ยา บิน สะอีด,และกล่าว:และยะห์ยากำลังชี้นิ้วของเขา,กำลังวางนิ้วหนึ่งบนนิ้วหนึ่งจนกระทั่งนิ้วสุดท้าย.'[ฟัตฮุลบารี(13/409)]
